SİYASAL DOKTRİNDE DEMOKRATİK SOL’UN YERİ
SİYASAL DOKTRİNDE DEMOKRATİK SOL’UN YERİ
Daha önce ORTANIN SOLU kavramının temelini ve bir Demokratik Solcuda bulunması gereken özellikleri ve siyasi yelpazedeki yerini açıklamaya çalışmıştık. Bugünkü yazımızda ise siyasi partinin kısa bir tanımını yaptıktan sonra yelpazedeki siyasi görüşleri açıklamaya çalışacağız.
1. Siyasi Partinin Tanımı:
Siyasi partiler, Joseph La Palombara ve Myron Weiner’in “Political Parties and Political Development” isimli kitabında şöyle tanımlanmaktadır (Kapani: Politika Bilimine Giriş s.176-177):
Siyasal partiler, bir program etrafında toplanmış, siyasal iktidarı elde etmek ya da paylaşmak amacını güden, sürekli bir örgüte sahip kuruluşlardır. Burada en önemli unsur, siyasal iktidarı ele geçirmek veya onu başka partilerle paylaşmak amacıdır. Bu unsur, onları diğer sosyal gruplardan ayırt etmeye yarayan başlıca kriterdir. İkinci önemli kriter de, siyasal partilerin geçici kuruluşlar olmayıp, sürekli ve ülke çapında oldukça yaygın bir örgüte sahip bulunmalarıdır.
2. Siyasi Parti Sistemleri:
Öte yandan, siyasal partiler her ülkede değişik şekil ve şartlarda bir arada bulunurlar. Sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel etkenlere bağlı olarak partilerin sayısı, büyüklüğü, önemi, aralarındaki ilişkiler ve iktidar stratejileri bir ülkeden ötekine değişir. Bu bakımdan her siyasal rejimde belli bir parti sisteminden söz edilebilir. Parti sistemlerinin sınıflandırılmasında şimdiye kadar genellikle sayı kriteri esas alınmış ve ülkedeki parti sayısına göre tek parti, iki parti ve çok parti sistemleri olmak üzere üçlü bir ayırım kabul edilmiştir (Kapani a.g.e.s.193-194).
2.1. Çok Parti Sistemi ve Partiler Yelpazesi:
Çok parti sistemi, ikiden fazla partinin siyasal yarışmada birbirlerini az çok yakından izledikleri ve iktidar dengesini etkileme gücüne sahip bulundukları sistem olarak tanımlanabilir (Kapani a.g.e.s.201).
Çok partili düzenin partiler yelpazesinde, partilerin durumunu bir yelpaze şeklinde şöyle gösterebiliriz:
Orta veya Merkez
Ortanın solu Ortanın sağı
Aşırı sol Aşırı Sağ
Şekil-1. Çok partili düzenin partiler yelpazesinde, partilerin durumu
2.1.1. Aşırı Sağ:
Toplumu varmış olduğu noktadan geriye doğru çekmeye uğraşanlar vardır. Bunlar gericidirler. Demokrasiden huzursuzluk duyarlar. Demokrasiyi ancak özledikleri düzeni yeniden kurmayı kolaylaştırdığı ölçüde ve biçimde isterler. Ellerine fırsat geçince demokrasiyi sona erdirirler. Demokrasinin halkı uyandırmasından, halka özgürlük ve değişiklik, eşitlik ve adalet, duygu ve isteklerini körüklemesinden korkarlar. Halkı sağcı bir diktatörlük altında yaşatmaya, ezilen halkı biçimsel bir demokrasiyle avutmaya çalışırlar. Dinsel taassuba veya ırkçılığa dayanan bir toplum ve devlet düzeni kurmak gibi hayaller besleyenler bunlar arasından çıkar (Ecevit: Ortanın Solu s.10).
2.1.2. Ortanın Sağı:
Ortanın sağında tutucular (muhafazakârlar) vardır. Toplum yapısında değişiklikler olmasından ürkerler. Her şeyin olduğu gibi kalmasını isterler. Devletin ekonomik ve sosyal alanda fazla rol oynamamasını, oynayacağı rolün de azınlıktaki egemen zümreleri, güçsüzleri koruyucu yönde olmasını isterler (Ecevit a.g.e.s.11).
2.1.3. Orta veya Merkez.
Orta veya Merkez partisi denenler, toplumun zamanla değişmesini, toplum yapısında halk yararına bazı değişiklikler olmasını isteseler de istemeseler de tabii karşılarlar. Halkın baskısı altında yüzeyde kalan reformlar (yenileşmeler) yapmaya istemeden de olsa katlanırlar. Ancak devrimci değillerdir. Toplumun kendiliğinden değişmesini beklemeyi uygun görürler. Demokrasiyi isterler. Sosyal adalete çok az yer verirler (Ecevit a.g.e.s.11-12).
2.1.4. Ortanın Solu:
Ortanın solu hareketi en başta insana değer veren halkçı bir yaklaşımı ifade eder. Sosyal adaleti savunarak sosyal güvenlik anlayışını ön plana çıkarır. Böylece ilerici, devrimci ve yenilikçi bir anlayıştır. Ortanın solu aynı zamanda devletçi olup plancıdır. Özgürlüğe bağlı ve sosyal demokrasiyi savunur. Bunlar aynı zamanda bir demokratik solcuda bulunması gereken unsurlardır. Bu unsurları bir sonraki yazıda açılayacağız (Ayrıntılı bilgi bkz Bülent Ecevit: Ortanın Solu s.12-13-14).
2.1.5. Aşırı Sol:
Doğmalara, katı doktrinlere bağlı kalan, komünizme kadar varan aşırı sol, ortanın solundan birçok noktada ayrı ve uzaktır. Aşırı sol teşebbüs özgürlüğünü ve özel mülkiyeti reddeder. İhtilâlci ise bunları başlangıçtan reddeder; değilse zaman içinde ve sonuç olarak bu özgürlük ve hakkın kaldırılmasını öngörür. Demokrasiye kendi amaçlarına yararlı olduğu ölçüde kendi sistemlerinin sınırı içinde razı olurlar (Ecevit a.g.e.s.14-15).
Bir sonraki yazıda Ortanın Solu’nun unsurlarını ve bu yaklaşımın aşırı sol ile aşırı sağdan farkını özetlemeye çalışacağız.
KAYNAKÇA.
1. Münci KAPANİ: Politika Bilimine Giriş
2. Bülent ECEVİT: Ortanın Solu
Armağan ÜRETEN
DSP FATİH BEL.MEC.ÜY.KON.AD. 04.07.2009